Deze opleiding over di-isocyanaten moeten schilders verplicht volgen tegen 24 augustus 2023

Op 4 augustus 2020 hebben de Europese autoriteiten in het kader van REACH een beperking op di-isocyanaten aangenomen omdat de grondstof een mogelijke negatieve impact op de luchtwegen en de huid kan veroorzaken. Tegen uiterlijk 24 augustus 2023 moeten alle professionele en industriële gebruikers van producten met een di-isocyanaat-concentratie > 0,1% opgeleid en gecertificeerd zijn in het veilig omgaan met producten die di-isocyanaten bevatten.

IVP heeft zich geëngageerd om samen met haar leden/producenten de schilder daarover te sensibiliseren. Paint & Stuc vroeg aan Adinda Putman (Regulatory affairs manager bij BOSS paints en tevens voorzitster van de IVP-werkgroep IVM/SIE & Innovation) en Thomas Vrambout (productmanager bij BOSS paints) wat de hele problematiek nu precies inhoudt.

Wat zijn di-isocyanaten precies en in welke producten worden ze gebruikt?

Thomas: “Di-isocyanaten zitten vooral in tweecomponentenproducten en zorgen ervoor dat de graad van vlekbestendigheid, krasvastheid en waterbestendigheid wordt verhoogd. Ook in PU-schuim dragen ze bij aan een verbeterde werking. Het gaat niet bepaald om veel producten, maar eerder om specifieke toepassingen zoals parketvernis, een tweecomponenten lak of een waterdichting voor in vochtige ruimten zoals douches. Kortom: in producten waar heel hoge eisen aan worden gesteld.”

Kunnen di-isocyanaten dan niet geweerd worden uit de samenstelling?

Thomas: “De sector is in het kader van de Green Deal al geruime tijd op zoek naar volwaardige alternatieven, maar dat is tot nu toe niet gelukt. Helaas zijn er momenteel geen andere producten of grondstoffen die een even hoogwaardige kwaliteit kunnen afleveren. Gelukkig heeft Europa begrepen dat de gevolgen van een verbod zwaar kunnen zijn en hebben we als industrie de kans gekregen om di-isocyanaten te blijven gebruiken mits extra veiligheidsvoorschriften voor de gebruikers. Het is nu aan de sector om aan te tonen dat we daarmee om kunnen gaan. Doen we dat niet dan bestaat de kans dat er toch een verbod komt en dat we die producten niet meer kunnen maken.”

Welke problemen kunnen er zich voordoen?

Adinda: “Als de gebruiker meermaals in contact komt met producten die di-isocyanaten bevatten, bestaat de kans op enerzijds allergische reacties en anderzijds ook astma. Het gaat dus om impact op de luchtwegen en de huid.”

Is dat dat enigszins vergelijkbaar met de problematiek van titaniumdioxide?

Adinda: “Bij TiO2 gaat het om fijn stof dat in poedervorm carcinogeen kan zijn, maar van zodra het in een verfproduct ingekapseld zit, is het niet meer kankerverwekkend. Je kunt het poeder dus niet meer inademen eenmaal het IN de verf zit. Bij di-isocyanaten is dat anders, omdat je bij gebruik de schadelijke emissie blijft inademen als je jezelf niet op de juiste manier beschermt. Voor alle duidelijkheid: het gevaar situeert zich bij de applicatie. Eenmaal het product droog is, zijn er geen negatieve gevolgen meer voor bijvoorbeeld bewoners of werknemers.”

Thomas: “Wel is het zo dat als je een of meerdere malen in contact bent geweest met di-isocyanaten en er zich een allergische reactie heeft voorgedaan, dat blijvende effecten kan hebben. Het is niet iets dat kan ‘genezen’ worden op of termijn verdwijnt. Als je in dat geval opnieuw in contact komt met het product, dan komen de reacties terug. Als je allergisch bent, sleep je het mee voor de rest van je dagen. Daarom is het van het hoogste belang om er op tijd bij te zijn en die di-isocyanaten geen kans te geven een reactie te ontketenen.”

Wat dus het belang van die opleiding extra onderstreept …

Adinda: “Dat klopt. De opleiding wordt voorzien door ISOPA, de federatie van de fabrikanten van aromatische di-isocyanaten en polyolen in Europa. Zij hebben een platform (Safe use of Diisocyanates - Self E-Learning) ontwikkeld waar je die opleidingen kunt volgen. Eigenlijk is het niet de verantwoordelijkheid van diegene die het product op de markt brengt om na te gaan of de verplichte opleiding ook daadwerkelijk gevolgd werd en de gebruiker het certificaat heeft behaald, maar als IVP, en ook als BOSS paints, vinden we dat we een belangrijke rol kunnen spelen om de schilders te informeren. Wij zijn in principe alleen verantwoordelijk voor onze eigen mensen hier bij BOSS paints die daarmee in contact komen, maar we willen iedereen mee in het verhaal nemen. Voor alle duidelijkheid: de opleiding is wel degelijk verplicht.”

Wie controleert dan of bijvoorbeeld de schilder het certificaat heeft behaald?

Adinda: “Dat is een goede vraag. In principe zal Europa dat moeten doen en kunnen zij dus een controle-instantie naar de werf sturen om na te gaan of de gebruiker gecertificeerd is. Hoewel die kans niet bepaald groot is, mag dat geen aanleiding zijn om de opleiding niet te volgen. De schilder moet ook en vooral zelf beseffen dat zijn gezondheid daar ernstige gevolgen van kan ondervinden. Vandaar dat we vanuit IVP voluit willen meewerken aan de sensibilisering van de sector om die opleiding in de kijker te zetten. Europa heeft wel aangekondigd het aantal astmagevallen die zich voordoen op basis van di-isocyanaten en het aantal personen die de training hebben gevolgd te monitoren en op basis daarvan te controleren of de inspanningen van de industrie aan de verwachtingen voldoen.”

Hoe zien jullie dan die sensibilisering en wat houdt die ISOPA-opleiding precies in?

Adinda: “Vanuit IVP gaan we een folder verspreiden met de nodige informatie om mee te geven aan de schilders die de bewuste producten aankopen. Voor de opleiding zelf moet de schilder zich registeren en vooraf betalen. De opleiding kost 5 €, is enkel online te volgen en bestaat uit een power-point-presentatie met alle uitleg en bijbehorende video’s die je moet volgen om te weten wat di-isocyanaten zijn en hoe je daar veilig kunt mee omgaan met behulp van bijvoorbeeld maskers, handschoenen, enz. Op het einde volgt dan een test waarbij je 8 op 10 moet halen om het certificaat op naam te bekomen. Bij BOSS paints zijn we van plan om ook onze vertegenwoordigers en technische adviseurs te opleiding te laten volgen. Iedereen die in contact komt met die producten, ook al is dat niet fysiek, wordt in het opleidingstraject meegenomen zodat ook zij de klanten kunnen informeren.”

Wordt er nu verder gezocht naar alternatieven?

Thomas: “Hoewel de druk om verder te zoeken dankzij de verplichte opleiding niet meer zo prangend is, gaat de zeker zoektocht verder. Maar op dit ogenblik is het vooral van belang dat de gebruikers weten wat de gevaren zijn en dat ze zich goed moeten beschermen door bijvoorbeeld handschoenen te dragen. Zelfs mensen die een pak ervaring hebben, weten momenteel niet of niet goed wat de gevolgen kunnen zijn. Uiteraard blijft de verdere zoektocht nuttig, we weten immers niet wat de toekomst ons op vlak van eventuele restricties brengt.”

Adinda: “Het is wel zo dat niet alle verantwoordelijkheid voor het vinden van alternatieven bij ons als fabrikant ligt. Wij ontwikkelen die grondstoffen immers niet zelf, wij zijn zelf ook afhankelijk van wat de industriële grondstofproducenten ons bieden. Voor hen is de zaak wel een stuk dringender. Stel dat Europa wél een verdere beperking of zelfs verbod oplegt, dan worden zij rechtstreeks geraakt in hun corebusiness, terwijl het voor ons uiteindelijk maar om een beperkt aantal specifieke producten gaat.”

Wordt ook de particulier of de doe-het-zelver geïnformeerd?

Adinda: “De verkoop van producten met di-isocyanaten aan particulieren is verboden.”

Thomas: “Maar als een particulier zich aandient en toch de vraag stelt, verwijzen we hem of haar door naar de professionele schilder die gecertificeerd is om het aan te brengen en weet hoe hij daarmee moet omgaan.”

Meer info vind je via deze link