Sneller en beter werken met verfspuitapparatuur

In dit artikel gaan we na waarom het machinaal aanbrengen van verf een voordeel kan zijn voor de professionele schilder. Welke invloed heeft een verfspuitsysteem op het rendement en de productiviteit? Voor welke klussen kies je beter een machinaal systeem en welke producten laten zich vlot verspuiten? Welke opties zijn er allemaal mogelijk? En niet minder belangrijk: wat is de invloed op het eindresultaat?

Voor- en nadelen van verfspuiten

Eén van de meest gestelde vragen is of het verspuiten van verven wel rendabel genoeg is om de kosten van een verfspuitapparaat te verantwoorden.

Er zijn enkele nadelen van machinaal verf spuiten. Of een muur nu afgewerkt wordt met een rol dan wel met een verfspuitmachine, in beide gevallen moet de schilder afplakken. Afplakken vraagt bij spuitapplicaties een langere werktijd, gezien de verwachte ‘verneveling’ of ‘overspray’, en kost dus meer aan manuren. Bovendien moet men rekening houden met de aanschaf van een spuitmachine. Verfspuiten is ook gevoeliger voor oneffenheden in de ondergrond, waardoor een goede voorbereiding van de ondergrond bij machinale verwerking meer tijd eist.

Maar aan de andere kant zijn er de onmiskenbare voordelen van verfspuiten zoals het veel snellere en efficiëntere afwerkingsproces en het mooiere, strakkere eindresultaat. Met verfspuiten ligt de afwerkingsgraad hoger dankzij het perfect egale eindresultaat. De snelheid van uitvoering maakt ook dat de vakman met verfspuiten maximale winst kan halen met minimale hinder voor klant.

Het grote voordeel van verfspuiten: rendement

Het grote voordeel van werken met spuitverven schuilt in het rendement. De rol/kwast-applicatie mag dan een voorsprong nemen bij het afplakken en voorbereiden (lees: de installatie en het klaarmaken van de machine), die ‘winst’ slinkt al snel bij het aanbrengen van de eerste laag. Het reinigen van de verfspuitmachine kost dan opnieuw meer tijd dan het schoonmaken van rol en/of borstel. Beide applicaties houden elkaar op dat ogenblik nagenoeg in balans qua arbeidstijd.

Pas dan begint de echte rendementswinst bij spuitwerk. Zo is een tweede laag aanbrengen bij spuitwerk doorgaans niet nodig. Een verfspuitmachine brengt immers dezelfde dikte aan in één keer als de rol in twee keer. Bij de rol/kwast-toepassing is een tweede laag wel noodzakelijk en dat kost opnieuw tijd.

Tellen we alles samen, dan levert verfspuiten een tijdswinst op van 25% tot zelfs 30%, eenmaal de schilder de nodige ervaring heeft opgedaan met spuitwerk.

Machinaal verf spuiten verhoogt de productiviteit, maar is duurder

De productiviteit of het aantal vierkante meter dat per man per dag wordt afgewerkt, ligt bij airless verspuiten – op vandaag de meest voorkomende spuittechniek voor verven - op +/- 800 m². Bij rollen is dat met 250 m² een heel stuk lager. De materiaalkost ligt bij verfspuiten dan weer dubbel zo hoog, wat de rol/kwast-toepassing een lichte voorsprong geeft na één laag. Het al dan niet aanbrengen van een tweede laag maakt ook hier het verschil: bij het rollen is dat een noodzaak, bij machinaal schilderen niet altijd. Wordt wél een tweede laag via de spuitmachine aangebracht, dan is er weinig of geen verschil in kost per vierkante meter wat product en loon betreft.

Door het verleggen van de arbeidskost naar de productkost is de offerteprijs per vierkante meter bij spuitwerk nagenoeg dezelfde als bij rolwerk. Voor de eindklant maakt het dus geen verschil uit. Waar de echte winst wél in schuilt, is het rendement. De vakman bespaart (veel) tijd, dus ligt de winst op de volgende werf. 25% tijdswinst betekent vier tot vijf dagen op maandbasis of zes tot acht weken op jaarbasis. Rollen OF verfspuiten is echter geen zuiver zwart/wit-verhaal, maar eerder een kwestie van overwegen en vergelijken.

Soorten spuitapparatuur voor verven: van handpistool tot airless

Welke spuitapparatuur we kiezen, hangt af van onder meer de grootte van de verfklus, het oppervlak dat we willen behandelen, het type verf en het gewenste eindresultaat. De omvang van de werken is bepalend voor de keuze tussen een verfspuitsysteem of een verfpistool.

• Voor kleinere werken en zeker voor precieze werken is een verfpistool de beste optie. Hou er wel rekening mee dat een verfpistool een klein verfreservoir heeft en een relatief lage verfopbrengst genereert. Ook de spuitcapaciteit (= de oppervlakte die je in 1 minuut kunt verven) is eerder aan de lage kant.
• Voor middelgrote werken is een verfspuitsysteem met een opzetstuk (= verfreservoir en spuittip) dat je in de hand houdt en met de krachtbron verbonden is via een slang, de betere keuze.
• Grote oppervlakken vragen dan weer een echt performant verfsysteem met een hoge verfopbrengst en spuitcapaciteit. In de meeste gevallen is dat airless of HEA (High Efficiency Airless). Is het een systeem zonder reservoir dan zuigt de verfspuit de verf direct uit de verfemmer op en gaat het nog sneller.

Welke spuitkop of spuittip we kiezen is afhankelijk van het soort verf dat we willen toepassen. De meeste spuittips zijn geschikt voor zowel verf op waterbasis als solventgedragen verf. Standaard moet men minimum over een spuitkop voor dikvloeibare verven (plafond- en muurverven) en een spuitkop voor dunvloeibare producten (de meeste lakken, beitsen, oliën, vernissen en houtbeschermingsmiddelen) beschikken.

Ten slotte speelt ook het eindresultaat een rol. Een airless systeem levert doorgaans een beter (lees: strakker en netter) resultaat op dan een HVLP systeem. Het resultaat is natuurlijk ook afhankelijk van de manier waarop je verf verspuit. De afstand tussen het spuitpistool en het oppervlak mag niet groter zijn dan 20 cm en de spuitkop moet altijd loodrecht op het oppervlak gericht zijn om zoveel mogelijk verneveling te vermijden. Spuitnevel of overspray is er immers altijd, al ligt dat bij een HVLP verfsysteem lager dan bij een airless systeem.

HVLP verfspuitsystemen

HVLP betekent ‘High Volume Low Pressure’. In dit geval wordt in de turbine een luchtstroom opgewekt die via het verfreservoir naar de spuittip gaat. In het reservoir creëert de lucht een overdruk waardoor de verf in de richting van de spuittip wordt gestuwd. Dankzij de grote hoeveelheid lucht (high volume) en de lage luchtdruk (low pressure) wordt de verf in heel fijne verfdeeltjes verneveld tot een spuitstraal. De luchtstroom vormt hier een soort ‘luchtmantel’ rond de verfdeeltjes waardoor de spuitnevel tot een minimum wordt beperkt en een hoge(re) materiaaloverdracht toch gewaarborgd blijft.

Een HVLP-verfspuitapparaten is geschikt voor het verspuiten van binnenmuurverf, krijtverf, lakken, beitsen, houtoliën, primers en houtbeschermingsmiddelen. HVLP-verfspuitsystemen zijn een uitstekende oplossing als u een fijn en uniform spuitbeeld met weinig spuitnevel wilt realiseren. De juiste instelling van het toestel en het optimale verdunnen van het materiaal spelen wel een belangrijke rol voor het uiteindelijke spuitresultaat, evenals de juiste spuittechniek. Er bestaat ook niet zoiets als hét HVLP apparaat. De fabrikanten ontwikkelen meerdere opties voor verschillende werken. Vraag dus altijd advies aan jouw leverancier.

XVLP verfspuitsystemen: voor kleinere projecten

Aansluitend bij HVLP is er ook het recentere XVLP systeem (Extra Volume, Low Pressure) dat een groter verstuivingsvermogen waarborgt met behulp van een 60% groter luchtvolume en 30% hogere oppervlaktedekking. Een XVLP verfspuit wordt doorgaans toegepast voor kleinere projecten zoals deuren, raamkozijnen, een wand, enz. Nagenoeg alle verf kan met een XVLP verfspuit verwerkt worden.

Airless verfspuitsystemen: geschikt voor grotere oppervlakten

In tegenstelling tot HVLP wordt bij een airless systeem, zoals de naam aangeeft, geen gebruik gemaakt van lucht om de verf te vernevelen. De materiaaldruk wordt gegenereerd door een elektrische pomp, pneumatische pomp of benzinemotor die het te verspuiten materiaal onder druk zet en een gedefinieerde hoeveelheid materiaal naar een spuittipboring brengt waar het in een spuitstraal wordt omgezet en verdeeld. Afhankelijk van de toepassing wordt het verfmateriaal met een pomp op een druk van maximaal 500 bar gebracht en naar het pistool getransporteerd. Bij het openen van de verfklep (pistool) wordt de verf door een opening van de airless-spuittip geperst. De verstuiving vindt plaats door het drukverschil tussen de coatingstoffen en de atmosfeer. Het doorstroomvolume en de breedte van de spuitstraal worden door de spuittip bepaald.

Een airless verfspuit bestaat uit een plunjerpomp of membraampomp die de verf opzuigt en vervolgens onder druk door een spuittip perst. Nagenoeg alle verfsoorten zijn verspuitbaar omdat er met een zeer breed arsenaal aan spuittips kan worden gewerkt, waardoor ook hele dikke en of net heel dunne vloeistoffen verspoten kunnen worden. Voorwaarde bij (hoog)visceuze producten is wel dat de machine over voldoende vermogen beschikt.

Een airless verfspuit staat voor een zeer mooi spuitbeeld, maar is eerder geschikt voor grote oppervlakten. Door de relatief grote hoeveelheid spuitnevel moet men wel beter (en ruimer) afplakken dan bij andere technieken. Als nadeel wijst men vaak op de relatief lange installatietijd, maar eenmaal het systeem geïnstalleerd is, kan men zeer snel en met een zeer mooi resultaat verf aanbrengen. Met een airless systeem zou het ook moeilijker werken zijn – een airless toestel is ‘minder vergevingsgezind’ wordt weleens gezegd - maar dat kan voor ervaren vakmensen, mits enige oefening, geen probleem zijn. Bovendien geven leveranciers altijd de kans om een opleiding te volgen waarbij de kneepjes van het vak uitvoerig uit de doeken worden gedaan.

HEA verfspuitsystemen

In het spuitverhaal is er met HEA (High Efficiency Airless) ook een totaal nieuwe techniek die alle eigenschappen van airless en sommige van HVLP combineert.

Het verschil schuilt in het vermogen. Een HEA verfspuit heeft minder vermogen dan een klassieke airless verfspuit, maar hoeft niet in te leveren op de literopbrengst per minuut (integendeel, deze is zelfs hoger), terwijl ook de maximale viscositeit of dikte van de verf gewaarborgd blijft. HEA koppelt de verfijndheid van HVLP aan de kracht van airless en dat resulteert in een verfspuitsyseem dat minder geluid maakt en tot 50% minder nevel produceert. HEA is ook comfortabeler in gebruik, sneller te reinigen en meer ‘vergevingsgezind’ dan airless. Het spuitbeeld is volgens de fabrikant zelfs mooier dan bij een airless machine. HEA is geschikt voor het schilderen van binnen- en buitenmuren, houten huizen, schepen (2 componentenlak), meubels in serie, deuren in serie, vloeren en ook impregnatie van houtproducten.

HEA is zeer breed inzetbaar, maar dat betekent evenwel niet de zwanenzang van het klassieke airless spuiten. Dat blijft aangewezen voor de echt grote projecten met zeer veel meters op een dag.

Verwarmd verf spuiten

Een laatste belangrijk criterium bij het verspuiten van verf is de temperatuur van het materiaal. In koudere periodes van het jaar is dat niet altijd evident, vandaar dat een aantal jaar geleden de techniek van het verwarmd spuiten werd ontwikkeld. Daarbij wordt het coatingmateriaal verwarmd tot de optimale verwerkingstemperatuur zodat in alle omstandigheden de ideale viscositeit voor het spuiten wordt verkregen.

Het systeem bestaat uit een verwarmde slang die het materiaal verwarmt tot een vooraf ingestelde temperatuur. De verwarmde slangmodule wordt aangesloten op het verfspuitapparaat en vervangt dus de gewone slang tussen de pomp en het verfspuitpistool. Door de viscositeit te optimaliseren kan men de spuitdruk verlagen en dat vermindert dan weer de overspray (= minder afplakken) en verhoogt de levensduur van de machine. Ook belangrijk is de optimalisering van het eindresultaat.

Verwarmd spuiten betekent een perfect spuitpatroon zonder randstrepen en een uitstekende oppervlaktekwaliteit dankzij betere vloei-eigenschappen. Verwarmen betekent overigens ook dat er niet verdund moet worden. Zonder een verwarmde slang is er immers een oplosmiddel nodig om de viscositeit te verminderen. Verwarmd spuiten kan voor een breed programma zoals lakken, beitsen, 2K grondverven, impregnatie, oliën en vetten, dispersies, latexverven, gevelverf en zelfs kleefstoffen en afdichtmiddelen. Verwarmd spuiten kan wel niet op alle spuitapparaten. Check ook hier vooraf met de leverancier wat wel en wat niet kan.

Conclusie

Aan technieken en systemen is er geen gebrek en ze hebben allemaal hun voor- en nadelen. Zoals vaak gebeurt, is het ook hier geen verhaal van OF … OF ... Veel schildersbedrijven hebben meerdere verfspuitsystemen zoals HVLP en airless in huis zodat ze de beste oplossing kunnen kiezen in functie van het uit te voeren werk.