Uitgespit: de akoestische troeven van enkele flexibele en harde vloeren

Veelzijdig kurk

Kurk is een veelzijdig materiaal om het akoestische comfort van een woonkamer, slaapkamer of kantoor te verbeteren. Doorgaans denken we bij kurk aan vloerbedekkingen, maar het natuurlijke materiaal kan ook perfect worden gebruikt voor het isoleren van wanden, muren, plafonds en daken. Kurkisolatie is beschikbaar in verschillende vormen zoals kurkplaten, kurkrollen, kurkgranulaat en zelfs gebrande kurkkorrels. Als losse korrel leent het zich perfect om aan te brengen in een tussenplafond. Voor spouwisolatie, waar de klassieke korrel te vochtig kan worden, zijn gebrande/geëxpandeerde kurkkorrels dan weer wel geschikt, zowel op thermisch als akoestisch vlak. Waterbestendige kurkplaten worden ingezet bij muur-, dak- en vloerisolatie.

Natuurlijk product

Isolerende kurk komt tot stand door het samenpersen van geëxpandeerde kurkkorrels onder hoge temperatuur in combinatie met harsen, maar zonder gebruik te maken van chemische middelen zoals lijmen of oplosmiddelen. Bij het genereren van stoom worden geen fossiele brandstoffen gebruikt. Op die manier geproduceerde kurk is geschikt als zowel thermische als akoestische (geluiddempende) isolatie voor wanden, daken en zelfs (buiten)gevels. In dit laatste geval houden de platen ongedierte weg en genereren ze een hoge opslagcapaciteit voor warmte.

De precieze R-waarde van kurkisolatie hangt af van verschillende factoren. De dikte speelt een rol, maar ook of en hoe deze geëxpandeerd is. Kurk heeft wel een zeer goede λ (lambda) waarde: tussen de 0.038 – 0.040 W/mK.

Specifieke toepassingen

• Dakisolatie: makkelijk aan te brengen op het lattenwerk van de dakconstructie. Geëxpandeerde kurk is ook geschikt om platte daken te isoleren. De kurkplaten kunnen op maat verzaagd worden en wegen niet veel. Bovendien zijn ze water- en schimmelbestendig en niet toxisch. Beschermende kleding is dus niet nodig.
• Vloerisolatie: kurkplaten kunnen op een betonnen ondervloer bevestigd worden met kurklijm. Een ondervloer van kurk kan onder een tapijt- of laminaatvloer aangebracht worden en biedt, naast thermisch comfort, extra geluidsdemping biedt. Het is natuurlijk ook mogelijk om een vloer van kurk te nemen. Een kurkvloer isoleert, dempt en is waterdicht en makkelijk in onderhoud.
• Gevelisolatie: gevelkurk is speciaal ontwikkeld voor buitengebruik. Het materiaal is waterdicht en bestand tegen weersinvloeden. Tegelijk is gevelkurk dampopen, waardoor problemen met condens(vocht) worden voorkomen. De temperatuurverschillen worden teruggedrongen: in de winter blijft de warmt in de woning, in de zomer blijft het langer koel.
• Wandisolatie: kan zowel met tegen de wand te verlijmen kurktegels als kurk op rol. Om te bevestigen bestaat er kurklijm.

Vloeren zijn op verschillende manieren te isoleren met kurk. Ten eerste is het al een optie om voor een kurkondervloer te gaan. Maar het is ook mogelijk om een vloer van kurk te nemen. Voordelen van een kurkvloer zijn onder andere dat het zeer goed isoleert, dempend, waterdicht en makkelijk in onderhoud is.

Voor- en nadelen

Kurk is geluiddempend, van nature brandwerend en niet aantrekkelijk voor knaagdieren en insecten. Het isolatiemateriaal is bestand tegen vocht en schimmelbestendig. Een mogelijk nadeel is de kostprijs van het isolatiemateriaal. Bij aanschaf valt het een stuk duurder uit dan andere materialen. Kurk gaat wel lang mee en de isolatiewaarde neemt nauwelijks af. Op langere termijn is het dan ook vaak geen duurdere aankoop.

Applicatie en onderhoud

Specialisten raden aan om de kurkplaten te monteren met behulp van een tweezijdige contactlijm. Deze lijm is geschikt voor hout, beton, steen of ander plaatmateriaal. Voor gevelwerken is het beter om een watervaste montagekit te gebruiken.

Kurk als isolatiemateriaal behoeft geen extra of speciaal onderhoud. Raakt gevelkurk vervuild, dan volstaat het de muur schoon te spuiten met een gewone tuinslang. Hardnekkiger vuil of aanslag kan verwijderd worden met een neutraal reinigingsmiddel.

PVC, vinyl en linoleum

Een PVC-vloer kan helpen om de akoestiek in een woonkamer te verbeteren. Vaak wordt een PVC vloer aangeduid als een stille en duurzame oplossing die ook nog eens quasi onderhoudsvrij is. PVC kan en mag echter niet zomaar rechtstreeks op de (geëgaliseerde) dekvloer geplaatst worden. Een geschikte ondervloer is een must. PVC is beschikbaar in stroken van 2 tot 3 mm dikte die verlijmd moeten worden op een (bij voorkeur) HDF onderlaag of in massieve stroken van +/- 5 mm dikte met zwevend te leggen kliksysteem.

De meest vinylsoorten dempen minstens 10 Db. Afhankelijk van de dikte van het materiaal kan dat oplopen tot een demping tot 20 Db. Voor vinyl hoeft in principe geen ondervloer gebruikt te worden, egaliseren is over het algemeen wel noodzakelijk. Dikkere vinylsoorten zijn uiteraard akoestisch gezien beter, maar ze dienen wel stug te zijn. Zachtere vinylsoorten zijn immers gevoelig voor indrukken. Overigens zegt de dikte van het vinyl amper tot niets over de slijtvastheid van de toplaag. Dat staat los van de vinylopbouw en is afhankelijk van fabrikant tot fabrikant.

Linoleum wordt vaak in één adem genoemd met vinyl, maar kent een totaal andere samenstelling. Linoleumvloeren bestaan uit vlas, olie en jute terwijl vinyl een synthetisch materiaal is. Linoleum beschikt wel over uitstekende dempende eigenschappen en mag zeker gezien worden als goede keuze voor een stille vloer. Nadelen van linoleum zijn de prijs en de ongeschiktheid in vochtige ruimten. Ook met het gebruik van schoonmaakmiddelen is het oppassen geblazen.

Laminaat

Laminaat kan geluiden dempen, mits er wordt gekozen voor de juiste ondervloer. Een goede ondervloer zorgt er immers voor dat geluid door contact met de vloer, zoals bijvoorbeeld lopen op hakken, wordt geabsorbeerd. De zachtere ondervloer dempt het geluid in de ruimte zelf en kaatst het niet terug.

Er zijn verschillende ondervloeren geschikt voor de diverse basisvloeren. De mate van geluidsdemping verschilt per ondervloer. Kies in ieder geval voor een specifieke geluiddempende ondervloer, maar hou er rekening mee dat geluidsisolerende ondervloeren een dikte van minimaal 8 mm hebben, waardoor de totale dikte van de vloer al snel op 20 mm uitkomt. Perfect voor het vermijden van loopgeluiden/contactgeluiden, maar hou er wel rekening mee dat deuren moeten ingekort worden.

Het laminaat zelf bestaat voor meer dan 90% uit een HDF-kern (‘High Density Fibreboard’). De dikte en densiteit van die kern van geperste houtvezels en melaminehars is allesbepalend voor de kwaliteit van je vloer. Een HDF-kern met hoge densiteit zorgt voor een steviger kliksysteem – de vloer veert niet op en neer – en verhoogt de vochtbestendigheid zodat de vloer niet opzwelt.

Belangrijk inzake geluid is dat een hoogkwalitatief laminaat met dito HDF-kern een goede akoestische demping van de vloer garandeert. De dikte van een laminaatvloer varieert van 6 tot 12 millimeter. Hoe dikker het laminaat, hoe dikker de HDF-kern en hoe beter de kwaliteit en geluiddemping. Het spreekt voor zich dat de prijs van het laminaat stijgt met de dikte van de planken, maar je krijgt ook meer waar voor je geld. Ook dunner laminaat kan trouwens kwalitatief zijn, tenminste als de densiteit van de HDF-kern goed zit.

Parket en planken

Ten slotte kunnen we ook voor parket kiezen. In de eerste plaats is er het zogenaamde ‘lamelparket’, een uit lagen opgebouwde vloer. Doorgaans is dat een vuren ondergrond met een toplaag van minimum 2 mm, maar veelal 4 mm echt hout. De jongste jaren zijn meerdere fabrikanten overgestapt op een opbouw van 12 mm multiplex met een toplaag tussen de 3 en 6 mm in massief hardhout. Lamelparket wordt overwegend zwevend geplaatst op een (dempende) ondervloer. Vast lijmen kan echter ook. Dat stelt weliswaar hogere eisen aan de ondervloer, maar de loopgeluiden in de ruimte zelf zijn dan ook aanzienlijk minder.

Bij ‘vast parket’ wordt een laag massief hout van 6 tot 10 mm verlijmd en genageld op een (noodzakelijke) ondervloer. Dat verzekert een minimale krimp, maar ook de loopgeluiden zijn minimaal. Een andere mogelijkheid is het verlijmen van meerdere laagjes hout. Deze techniek garandeert een stil parket met minimale rek en krimp van de vloer, maar is (zeer) prijzig.

Ten slotte zijn er ook plankenvloeren met massief hout tot 20 mm dikte. Deze vloeren zijn iets risicovoller dan de andere vloeren (hoe meer hout, hoe meer werking). Dit type vloer wordt meestal los gelegd maar verlijmen en blind vernagelen op een ondervloer een veel betere oplossing, zowel wat akoestiek als duurzaamheid betreft.